İngilizce’de, tavsiye vermek veya öneri sunmak için kullanılan üç temel modal fiil vardır: should, ought to ve had better. Bu modal fiiller, tavsiye verirken, sorumlulukları belirtirken veya uyarıda bulunurken sıkça kullanılır. Ancak her birinin kendine has kullanım alanları ve ince farkları bulunmaktadır. Bu yazıda, bu modal fiillerin nasıl kullanıldığını detaylı bir şekilde ele alacağız.
Should, Ought To ve Had Better Nedir?
Bu üç modal fiil, tavsiye verirken veya bir durumu vurgularken kullanılır, ancak aralarında anlam açısından küçük farklar vardır:
- Should:
Should, genellikle bir tavsiye veya öneri belirtmek için kullanılır. Should, yumuşak bir tavsiye verirken uygun bir seçim olduğunu ifade eder:- You should eat more vegetables.
(Daha fazla sebze yemelisin.)
- You should eat more vegetables.
- Ought To:
Ought to, should ile benzer anlamda kullanılsa da biraz daha resmi bir yapıya sahiptir. Kullanımı daha az yaygındır ancak aynı anlamı taşır.- You ought to see a doctor.
(Bir doktora görünmelisin.)
- You ought to see a doctor.
- Had Better:
Had better, daha güçlü bir tavsiye veya uyarı belirtir. Genellikle olası olumsuz sonuçlar olduğunda kullanılır.- You had better study for the exam.
(Sınav için çalışsan iyi olur.) - You’d better not forget to lock the door.
(Kapıyı kilitlemeyi unutmaman iyi olur.)
- You had better study for the exam.
Should, Ought To ve Had Better Arasındaki Farklar
Bu üç modal fiilin kullanımında önemli farklar vardır:
- Should: Daha yaygın ve genel bir tavsiye vermek için kullanılır. Duruma dair öneride bulunurken resmi olmayan bir yapısı vardır.
- Ought To: Daha resmi ve nadir kullanılan bir modal fiildir. Resmi yazışmalarda veya konuşmalarda kullanımı daha yaygındır.
- Had Better: Güçlü bir uyarı verir ve genellikle olumsuz sonuçları önlemek için kullanılır. Olumsuz sonuçlar doğurabilecek durumlarda kullanılır.
Örnek cümlelerde kullanım farkları:
- You should talk to your boss about the issue.
(Konuyla ilgili patronunla konuşmalısın.) - You ought to arrive early for the meeting.
(Toplantıya erken gelmelisin.) - You had better finish the report by tomorrow, or you’ll miss the deadline.
(Raporu yarına kadar bitirsen iyi olur, yoksa son tarihi kaçırırsın.)
Should, Ought To ve Had Better ile Olumsuz Cümleler
Olumsuz cümlelerde, bu modal fiillerin ardından not gelir. İşte her bir modal fiil için olumsuz kullanım örnekleri:
- Should – Olumsuz Cümleler:
Should ile olumsuz bir tavsiye verildiğinde “should not” veya kısaca “shouldn’t” kullanılır:- You shouldn’t eat too much sugar.
(Çok fazla şeker yememelisin.) - He shouldn’t stay up late.
(Geç saatlere kadar uyanık kalmamalı.)
- You shouldn’t eat too much sugar.
- Ought To – Olumsuz Cümleler:
Ought to’nun olumsuz hali “ought not to” şeklindedir:- You ought not to smoke so much.
(Bu kadar çok sigara içmemelisin.)
Resmi dilde yaygın olmasına rağmen, olumsuz kullanımı daha az yaygındır. Genellikle shouldn’t daha sık tercih edilir.
- You ought not to smoke so much.
- Had Better – Olumsuz Cümleler:
Had better’ın olumsuz hali “had better not” şeklindedir ve güçlü bir uyarı verir:- You had better not be late for the meeting.
(Toplantıya geç kalmamalısın.) - They had better not forget their passports.
(Pasaportlarını unutmamalılar.)
- You had better not be late for the meeting.
Should, Ought To ve Had Better ile Soru Cümleleri
Modal fiillerle soru sormak oldukça basittir. Modal fiiller cümlenin başına gelir ve ardından özne ile devam eder.
- Should – Soru Cümleleri:
Should ile tavsiye içerikli sorular şu şekilde oluşturulur:- Should I call him now?
(Onu şimdi aramalı mıyım?) - Should we go to the party?
(Partiye gitmeli miyiz?)
- Should I call him now?
- Ought To – Soru Cümleleri:
Ought to ile soru cümleleri nadiren kullanılır, ancak oluşturulması should’a benzer:- Ought I to speak with him?
(Onunla konuşmalı mıyım?)
Bu kullanım daha resmi olup, günlük hayatta daha yaygın olan “should” tercih edilir.
- Ought I to speak with him?
- Had Better – Soru Cümleleri:
Had better ile soru sormak çok yaygın değildir çünkü had better güçlü bir tavsiye veya uyarı verdiği için genellikle emir cümlelerinde kullanılır. Ancak, soru formatında kullanılabilir:- Had we better leave now?
(Şimdi çıkmamız iyi olur mu?)
- Had we better leave now?
Should ve Ought To Kullanımında Yapılan Hatalar
Should ve ought to modal fiilleri arasında anlam olarak büyük bir fark olmasa da dil öğrenenlerin bu iki modal arasında bazen kullanım hataları yaptıkları görülür. Ought to, özellikle daha resmi veya yazılı İngilizce’de kullanılırken, should çok daha yaygın ve günlük bir dilde kullanılır.
Yanlış Kullanım:
- He should to go to the doctor.
(Burada “to” gereksizdir. Doğru cümle: “He should go to the doctor.”)
Doğru Kullanım:
- He ought to go to the doctor.
(Bir doktora gitmeli.)
